vi-sao-co-thuy-trieu

Thủy triều là gì?

Thủy triều chính là hiện tượng nước biển dâng lên và hạ xuống (Sáng – Xuống, Chiều – Lên) trong một chu kỳ biến chuyển của thiên văn diễn ra liên tục mỗi ngày.

Nguyên nhân dẫn đến thủy triều?

Sức hút lẫn nhau giữa Mặt Trăng với Trái đất có xu hướng làm cho chúng xích lại gần nhau. Nhưng sức hút này cũng được bù bằng lực quay ly tâm của Trái Đất. Như của Mặt Trăng thì chúng cũng xung quanh tâm quán tính của chúng.

Ở tâm Trái Đất thì lực ly tâm với lực hút từ Mặt Trăng bù nhau. Nhưng đây lại không phải là trường hợp ở tại một điểm nào đó trên mặt đất vì hai lực này thay đổi theo chiều ngược nhau: 1 điểm thì càng xa trọng tâm Trái Đất – Mặt Trăng, lực ly tâm mà nó phải chịu sẽ cũng càng lớn, trong khi một chiều ngược lại thì sức hút của Mặt Trăng giảm theo khoảng cách.

Do đó, hai lực trên không bù nhau trên bề mặt của Trái đất và sự chênh lệch của chúng chính là nguồn gốc của thủy triều:

  • Ở điểm A, lực ly tâm không đủ để cân bằng với sức hút, vì vậy điểm A có xu hướng dịch chuyển về phía của Mặt Trăng.
  • Ngược lại, ở điểm B lực ly tâm lớn hơn so với lực Mặt Trăng, nên điểm B có xu hướng rời xa nó hơn. Đó là lý do trên Trái Đất xuất hiện hai lần thủy triều mỗi ngày.

Hiện tượng hút vi phân này cũng tác động đến toàn bộ bề mặt của Trái Đất, nhưng chỉ sự biến dạng của đại dương là dễ nhìn nhận thấy, còn vỏ Trái Đất thì quá rắn nên hình dạng của nó khó có thể thay đổi. Sự biến dạng này sẽ tăng lên khi Mặt Trời nằm thẳng hàng cùng với Mặt Trăng và Trái Đất. Khi ấy sẽ thêm vào hiệu ứng thủy triều riêng của nó, vì vậy vào lúc trăng non hay trăng tròn thì thủy triều là mạnh nhất.

Hằng ngày sẽ có 2 lần thủy triều lên với 2 lần thủy triều xuống. Mỗi ngày thủy triều sẽ lại xuất hiện muộn hơn khoảng một giờ so với ngày hôm trước. Bởi mỗi ngày, Mặt Trăng sẽ phải thực hiện 1 phần của vòng quay luân chuyển xung quanh Trái Đất nên Mặt trăng sẽ bị chênh 1 giờ mới trở lại đúng cùng 1 điểm cũ.

Biên đồ của thủy triều- độ chênh lệch của mực nước biển khi thủy triều lên và xuống là rất khác nhau. Ở các đại dương thì biên độ này là 1 m, còn ở các biển kín và nhỏ thì sẽ ít hơn: khoảng 30 cm. Nhưng ở các cửa sông hay eo biển có thể lên tới 17 m.