Ốm nghén là một trong những triệu chứng phổ biến và khó chịu nhất của thai kỳ. Theo các nghiên cứu, khoảng 50-80% phụ nữ mang thai gặp phải tình trạng này. Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu về ốm nghén, nhưng nguyên nhân chính xác vẫn chưa được xác định rõ ràng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu vì sao lại bị nghén khi mang thai và những cách giúp giảm tình trạng này.
Các nguyên nhân gây ra tình trạng ốm nghén khi mang thai
Như đã đề cập ở trên, nguyên nhân chính xác của ốm nghén vẫn chưa được biết đến. Tuy nhiên, có một số yếu tố được cho là có liên quan đến tình trạng này.
Thay đổi nội tiết tố
Khi mang thai, cơ thể sản xuất nhiều hormone hơn để duy trì thai nhi và chuẩn bị cho quá trình sinh con. Một trong số đó là hormone human chorionic gonadotropin (hCG). Nồng độ hormone này tăng nhanh trong giai đoạn đầu của thai kỳ và được cho là góp phần gây ra buồn nôn và nôn.
Tăng cảm thụ mùi
Phụ nữ mang thai thường nhạy cảm hơn với mùi. Các mùi mạnh, như mùi thức ăn hoặc nước hoa, có thể kích hoạt cơn buồn nôn. Điều này cũng giải thích tại sao nhiều phụ nữ bị ốm nghén khi đi ngang qua các quầy hàng thực phẩm trong siêu thị.
Thay đổi tiêu hóa
Tình trạng tăng progesterone trong thai kỳ có thể làm chậm quá trình tiêu hóa, dẫn đến buồn nôn và ợ nóng. Ngoài ra, tử cung mở rộng có thể chèn ép lên dạ dày, gây buồn nôn hơn. Điều này cũng giải thích tại sao nhiều phụ nữ bị ốm nghén vào buổi sáng sau khi thức dậy.
Tăng tiết axit dạ dày
Một số phụ nữ mang thai sản xuất nhiều axit dạ dày hơn, có thể kích thích niêm mạc dạ dày và gây buồn nôn. Điều này cũng giải thích tại sao nhiều phụ nữ bị ốm nghén sau khi ăn những món có độ axit cao.
Yếu tố di truyền
Có bằng chứng cho thấy ốm nghén có thể có liên quan đến yếu tố di truyền. Phụ nữ có mẹ hoặc chị gái bị ốm nghén có nhiều khả năng bị tình trạng này hơn. Tuy nhiên, điều này vẫn cần được nghiên cứu kỹ hơn để có được kết luận chính xác.
Những triệu chứng phổ biến của ốm nghén
Các triệu chứng ốm nghén có thể khác nhau giữa các phụ nữ mang thai. Tuy nhiên, một số triệu chứng phổ biến nhất bao gồm:
- Buồn nôn: Đây là triệu chứng chính của ốm nghén, thường xảy ra vào buổi sáng hoặc sau khi ăn.
- Nôn: Có thể xảy ra đơn lẻ hoặc kéo dài trong nhiều ngày.
- Thèm ăn hoặc kén ăn: Một số phụ nữ có thể thèm ăn những loại thực phẩm cụ thể trong khi những loại khác lại khiến họ cảm thấy buồn nôn.
- Quạy bụng: Cảm giác đầy bụng và khó chịu trong vùng bụng.
- Mệt mỏi: Do cơ thể phải tiêu hao nhiều năng lượng để duy trì thai nhi.
- Yếu đuối: Cảm giác mệt mỏi và yếu đuối do thiếu dinh dưỡng.
- Chóng mặt: Do sự thay đổi nội tiết tố và áp lực lên hệ tuần hoàn.
- Nhức đầu: Có thể do thiếu máu hoặc do sự thay đổi nội tiết tố.
- Buồn ngủ: Do cơ thể cần nhiều năng lượng để duy trì thai nhi.
Thời điểm bắt đầu và kéo dài của ốm nghén
Ốm nghén thường bắt đầu vào tuần thứ 6-8 của thai kỳ. Nó đạt đỉnh trong tuần thứ 9-13 và thường kéo dài đến tuần thứ 16-18. Tuy nhiên, có thể có những trường hợp ốm nghén kéo dài hơn hoặc chỉ xuất hiện trong một vài tuần.
Ảnh hưởng của ốm nghén đến sức khỏe bà bầu
Mặc dù ốm nghén không gây nguy hiểm đến tính mạng của mẹ và thai nhi, nhưng tình trạng này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của bà bầu. Nếu ốm nghén quá nặng, bà bầu có thể gặp phải những vấn đề sau:
- Thiếu dinh dưỡng: Do khó tiêu hóa và khó nuốt thực phẩm.
- Mất cân nặng: Do không thể ăn uống đủ lượng dinh dưỡng cần thiết.
- Suy nhược: Do cơ thể không đủ năng lượng để duy trì hoạt động hàng ngày.
- Rối loạn điện giải: Do nôn nhiều và không uống đủ nước.
- Stress: Do cảm giác khó chịu và mệt mỏi liên tục.
- Tâm lý: Do cảm giác lo lắng và căng thẳng vì không thể kiểm soát được tình trạng ốm nghén.
Những cách giúp cải thiện tình trạng ốm nghén
Tuy ốm nghén là một triệu chứng phổ biến của thai kỳ, nhưng không phải ai cũng phải chịu đựng nó trong suốt 9 tháng. Có một số cách giúp giảm tình trạng ốm nghén và làm cho thai kỳ của bạn dễ chịu hơn.
Chế độ dinh dưỡng cho bà bầu bị ốm nghén
Một trong những cách quan trọng nhất để giảm tình trạng ốm nghén là chăm sóc dinh dưỡng cho bà bầu. Bạn có thể áp dụng các nguyên tắc sau:
- Ăn nhỏ và thường xuyên: Thay vì ăn ba bữa lớn, hãy chia nhỏ thành nhiều bữa nhỏ trong ngày. Điều này sẽ giúp giảm cảm giác buồn nôn và giúp cơ thể hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn.
- Tránh thức ăn có mùi khó chịu: Nếu có mùi gì khiến bạn cảm thấy buồn nôn, hãy tránh xa nó.
- Uống nước đầy đủ: Việc uống đủ nước sẽ giúp cơ thể duy trì điện giải và giảm cảm giác buồn nôn.
- Ăn thực phẩm giàu protein: Protein là một trong những chất dinh dưỡng quan trọng cho sự phát triển của thai nhi. Bạn có thể ăn thịt, cá, trứng, đậu và các loại hạt để bổ sung protein cho cơ thể.
- Ăn thực phẩm giàu vitamin B6: Vitamin B6 được cho là có tác dụng giảm cảm giác buồn nôn. Bạn có thể ăn chuối, khoai lang, ngô, gạo lứt và các loại hạt để bổ sung vitamin B6.
- Tránh thức ăn có độ axit cao: Những thực phẩm như cam, chanh, cà chua, rau cải và các loại trái cây có vỏ dày có thể kích thích niêm mạc dạ dày và gây buồn nôn.
- Ăn thực phẩm giàu chất xơ: Chất xơ giúp duy trì sự hoạt động của đường ruột và giúp giảm cảm giác buồn nôn. Bạn có thể ăn rau xanh, trái cây và các loại hạt để bổ sung chất xơ.
Thay đổi lối sống
Ngoài chế độ dinh dưỡng, bạn cũng có thể thay đổi lối sống để giảm tình trạng ốm nghén:
- Nghỉ ngơi đầy đủ: Hãy dành thời gian nghỉ ngơi và ngủ đủ giấc để cơ thể có đủ năng lượng để duy trì thai nhi.
- Tập thể dục nhẹ nhàng: Tập yoga, đi bộ hoặc các bài tập giãn cơ nhẹ nhàng sẽ giúp giảm căng thẳng và mệt mỏi.
- Tránh stress: Hãy tìm cách giảm stress bằng cách thư giãn, nghe nhạc hoặc làm những việc yêu thích.
- Thay đổi môi trường: Nếu bạn cảm thấy buồn nôn khi ở trong một môi trường nhất định, hãy thay đổi môi trường để giảm cảm giác khó chịu.
Khi nào cần đến gặp bác sĩ khi bị ốm nghén
Nếu tình trạng ốm nghén quá nặng và kéo dài, bạn nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị. Ngoài ra, bạn cũng nên đến gặp bác sĩ nếu gặp phải những tình huống sau:
- Không thể giữ lại bất kỳ thức ăn nào trong ngày.
- Có dấu hiệu mất nước và thiếu dinh dưỡng.
- Cảm thấy buồn nôn và nôn liên tục trong suốt ngày.
- Có dấu hiệu sốt hoặc đau bụng.
- Cảm thấy mệt mỏi và yếu đuối quá mức.
Những vấn đề cần lưu ý về ốm nghén khi mang thai
Mặc dù ốm nghén là một triệu chứng phổ biến của thai kỳ, nhưng cũng có những vấn đề cần lưu ý để bảo vệ sức khỏe của bà bầu và thai nhi:
- Tránh uống thuốc: Nếu bạn đang dùng thuốc, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi tiếp tục sử dụng.
- Tránh mùi hóa chất: Các mùi hóa chất có thể kích thích niêm mạc và gây buồn nôn. Hãy tránh xa các loại hóa chất trong nhà.
- Không tự ý bắt đầu chế độ ăn uống mới: Nếu bạn muốn thay đổi chế độ ăn uống, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ trước.
- Điều chỉnh lịch làm việc: Nếu bạn làm việc với máy tính hoặc phải ngồi lâu, hãy điều chỉnh lịch làm việc để có thời gian nghỉ ngơi và giảm căng thẳng.
- Tìm cách giảm stress: Stress có thể làm tình trạng ốm nghén trở nên nặng hơn. Hãy tìm cách giảm stress bằng cách thư giãn và làm những việc yêu thích.
Kết luận
Ốm nghén là một triệu chứng phổ biến của thai kỳ và có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của bà bầu. Tuy nhiên, có nhiều cách giúp giảm tình trạng ốm nghén và làm cho thai kỳ của bạn dễ chịu hơn. Nếu tình trạng ốm nghén quá nặng và kéo dài, bạn nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị. Hãy luôn lưu ý những vấn đề cần thận trọng khi mang thai để bảo vệ sức khỏe của mẹ và thai nhi.
