Trong quá trình nhận thức thế giới, mối quan hệ giữa nhận thức và thực tiễn luôn đóng vai trò vô cùng quan trọng. Chỉ có sự gắn kết hài hoà giữa lý luận và thực tiễn, nhận thức mới đạt được mục đích, đem lại lợi ích thiết thực cho con người.
Thực tiễn là gì?
Thực tiễn là toàn bộ hiện thực khách quan tồn tại độc lập với ý thức của con người. Thực tiễn bao gồm tự nhiên, xã hội và tư duy của con người. Trong đó, thực tiễn xã hội là thực tiễn phong phú và phức tạp nhất.
Vai trò của thực tiễn đối với nhận thức
- Thực tiễn là nguồn gốc, động lực và mục đích của nhận thức. Nhận thức phát sinh từ nhu cầu thực tiễn và nhằm mục đích cải tạo thực tiễn.
- Thực tiễn là cơ sở và phương tiện kiểm nghiệm sự đúng đắn của nhận thức. Chân lý chỉ được khẳng định trên cơ sở thực tiễn.
- Thực tiễn là lĩnh vực vận dụng tri thức để cải tạo thế giới khách quan.
Như vậy, có thể thấy thực tiễn có vai trò quyết định đến mọi khía cạnh của nhận thức.
Nhận thức là gì?
Nhận thức là quá trình hoạt động có mục đích nhằm tái hiện, phản ánh thế giới khách quan trong ý thức của con người. Quá trình nhận thức bao gồm các bước: cảm tính, trực quan sinh động và suy ngẫm khái quát.
Mục đích của nhận thức là:
- Phản ánh đúng đắn thực tiễn khách quan.
- Khai thác triệt để thực tiễn phục vụ nhu cầu của con người.
- Chủ động cải tạo thực tiễn theo ý muốn.
Như vậy, mục đích cuối cùng của nhận thức là thực tiễn. Nhận thức cần hướng tới mục tiêu cải tạo và chinh phục thực tiễn.
Vì sao nhận thức cần phải hướng đến thực tiễn?
- Thực tiễn là nguồn gốc của nhận thức, vì thế nhận thức phải quay trở lại phục vụ thực tiễn.
- Thực tiễn là tiêu chuẩn duy nhất để đánh giá chân lý của nhận thức. Nhận thức ly gián thực tiễn sẽ trở thành chủ quan.
- Tri thức chỉ có ý nghĩa khi được ứng dụng vào thực tiễn, góp phần cải tạo thực tiễn.
- Con người chỉ có thể cải tạo tự nhiên và xã hội thông qua nhận thức.
- Nhận thức giúp con người hiểu biết sâu sắc hơn về thực tiễn, từ đó vận dụng sáng tạo vào thực tiễn.
Như vậy, việc nhận thức hướng đến thực tiễn là tất yếu khách quan, thể hiện mối quan hệ hữu cơ giữa nhận thức và thực tiễn.
Thực tiễn và vai trò quan trọng của nó đối với nhận thức
Như đã phân tích ở trên, thực tiễn có vai trò quyết định đối với mọi khía cạnh của nhận thức. Cụ thể:
- Thực tiễn là nguồn gốc của nhận thức, đặt ra yêu cầu nhận thức. Nhận thức ra đời là để đáp ứng nhu cầu nhận thức và cải tạo thực tiễn.
- Thực tiễn là phương tiện kiểm nghiệm và củng cố nhận thức. Chân lý chỉ được khẳng định dựa trên thực tiễn.
- Thực tiễn là mục đích cuối cùng của nhận thức. Tri thức được vận dụng vào thực tiễn để cải tạo thế giới khách quan.
Như vậy, thực tiễn chi phối toàn bộ quá trình nhận thức và là thước đo giá trị của nhận thức. Không có thực tiễn, nhận thức trở nên vô nghĩa.
Sự ảnh hưởng của thực tiễn đến quá trình nhận thức
Thực tiễn ảnh hưởng sâu sắc đến mọi khâu của quá trình nhận thức:
- Ảnh hưởng đến sự hình thành nhu cầu nhận thức. Nhu cầu nhận thức phát sinh từ đời sống thực tiễn của con người.
- Chi phối đối tượng, phạm vi và mức độ nhận thức. Đối tượng nhận thức được xác định dựa trên yêu cầu thực tiễn.
- Quy định phương pháp nhận thức. Phương pháp nhận thức phải phù hợp với đối tượng và mục đích nhận thức.
- Là tiêu chuẩn đánh giá kết quả nhận thức. Kết quả nhận thức phải được kiểm nghiệm thực tiễn.
Như vậy, thực tiễn chi phối mọi khâu của nhận thức, khiến nhận thức luôn gắn bó mật thiết với thực tiễn.
Kết luận
Nhận thức và thực tiễn có mối quan hệ biện chứng, tác động qua lại và thúc đẩy lẫn nhau. Thực tiễn là nguồn gốc, động lực và là tiêu chuẩn của nhận thức. Đồng thời, nhận thức lại tác động ngược trở lại thực tiễn, cải tạo và phát triển thực tiễn. Chỉ khi gắn bó mật thiết với thực tiễn, nhận thức mới thực sự có ý nghĩa và giá trị.
Trên đây là toàn bộ nội dung bài văn theo đúng cấu trúc và yêu cầu của quý vị. Kính mong được góp phần vào công việc sáng tạo của quý vị. Chúc quý vị sức khỏe và thành công!
