Dưa hấu là một loại quả mà chúng ta thường ăn vào mùa hè để giải nhiệt. Khi cắt dưa hấu ra, bạn sẽ thấy phần ruột có màu đỏ tươi, ngọt lịm và mềm mềm. Trong khi đó, phần vỏ dưa hấu lại có màu xanh đậm hơn và không ngọt bằng. Vậy tại sao lại có sự khác biệt về vị ngọt giữa phần ruột và vỏ dưa hấu? Hôm nay mình sẽ cùng tìm hiểu lý do nhé!
Nguyên nhân khiến phần ruột dưa hấu ngọt hơn phần vỏ
Có một số nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng phần ruột dưa hấu ngọt hơn phần vỏ:
Do sự phân bố đường không đồng đều
Đường là chất khiến dưa hấu có vị ngọt. Trong quả dưa hấu, đường được tổng hợp và lưu trữ chủ yếu ở phần ruột. Nồng độ đường cao ở ruột và thấp dần ra phía vỏ. Đây chính là nguyên nhân chính khiến phần ruột ngọt hơn phần vỏ.
Khi dưa hấu còn non, lượng đường phân bố khá đồng đều giữa vỏ và ruột. Nhưng khi dưa chín, quá trình tổng hợp và vận chuyển đường diễn ra mạnh mẽ hơn. Lúc này, phần lớn đường được chuyển vào ruột và tích lũy ở đó, khiến phần ruột ngọt hơn so với vỏ.
Do sự khác biệt về cấu tạo giải phẫu
Giải phẫu của dưa hấu cũng ảnh hưởng đến sự phân bố đường không đồng đều giữa vỏ và ruột.
Phần vỏ dưa hấu chứa nhiều tế bào biểu bì hơn, đây là lớp tế bào bảo vệ bên ngoài quả. Chúng có đặc tính khá cứng và ít chứa đường.
Trong khi đó, phần ruột lại chứa nhiều tế bào mô mềm, chứa nhiều nước và đường hơn. Chính vì thế, khi ăn vào phần ruột ngọt hơn phần vỏ.
Do sự khác biệt về chức năng
Cuối cùng, sự khác biệt về chức năng giữa vỏ và ruột dưa cũng ảnh hưởng đến hàm lượng đường.
Phần vỏ dưa có chức năng bảo vệ quả khỏi tác động của môi trường bên ngoài. Do đó, nó không cần nhiều đường.
Ngược lại, phần ruột chứa hạt giống để nhân giống và cung cấp dinh dưỡng cho hạt. Vì thế, nó chứa nhiều đường hơn để nuôi hạt.
Nhờ sự phân công lao động này mà phần ruột và vỏ dưa có sự khác biệt về hàm lượng đường, dẫn đến cảm giác ngọt khác nhau.
Quá trình tổng hợp và vận chuyển đường ở dưa hấu
Để hiểu rõ hơn tại sao phần ruột dưa lại ngọt hơn, chúng ta cùng tìm hiểu quá trình tổng hợp và vận chuyển đường diễn ra như thế nào nhé.
Quá trình tổng hợp đường
Đường trong dưa hấu chủ yếu là glucose và fructose. Chúng được tổng hợp từ quá trình quang hợp và hô hấp sáng của thực vật.
Cụ thể, dưới tác động của ánh sáng mặt trời, lá dưa hấu thực hiện quang hợp tạo ra đường từ nước và carbon dioxide. Sau đó, đường được chuyển về rễ và thân để tiếp tục quá trình hô hấp sáng tạo ra nhiều đường hơn.
Như vậy, lá là nơi tổng hợp đường ban đầu, sau đó đường lưu thông khắp cây thông qua mạch gỗ (phloem). Lượng đường tăng dần theo thời gian.
Quá trình vận chuyển đường
Sau khi tổng hợp ra đường, cây dưa tiến hành vận chuyển chúng đi khắp nơi. Đường được di chuyển trong các mạch gỗ nhờ sức ép thẩm thấu.
Ban đầu, đường phân bố khá đồng đều trong quả. Nhưng dần dần, lượng đường vận chuyển về phần ruột nhiều hơn. Đây là kết quả của quá trình trao đổi chất và dịch chuyển hướng tâm của cây.
Cụ thể, khi quả đang phát triển, phần ruột và hạt cần nhiều chất dinh dưỡng hơn để phát triển. Do đó, chúng sẽ tiết ra các hormone thúc đẩy vận chuyển đường về phía mình nhiều hơn.
Đồng thời, sự bay hơi nước nhiều ở vỏ cũng khiến nồng độ đường phần vỏ giảm đi. Kết quả là phần lớn đường tập trung vào ruột, tạo nên vị ngọt đặc trưng.
Như vậy, sự chuyển hướng vận chuyển đường theo nhu cầu của quả cũng là nguyên nhân khiến ruột ngọt hơn vỏ dưa.
Các yếu tố ảnh hưởng đến vị ngọt của dưa hấu
Ngoài cơ chế sinh lý về tổng hợp và vận chuyển đường, vị ngọt của dưa hấu còn chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác.
Giống dưa hấu
Mỗi giống dưa hấu có thời gian thu hoạch, độ ngọt và hương vị riêng. Một số giống ngọt hơn, một số giống lại có vị đậm đà hơn. Do đó, tùy thuộc vào giống mà vị ngọt của dưa cũng thay đổi.
Điều kiện trồng trọt
Đất đai, khí hậu, nước tưới, phân bón… là những yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng và năng suất dưa hấu. Chúng quyết định lượng đường tích lũy trong quả. Dưa trồng ở vùng đất tốt, đủ nước và phân bón sẽ cho quả ngọt hơn.
Thời điểm thu hoạch
Thu hoạch quá sớm hoặc quá muộn đều khiến dưa kém ngọt. Quả thu hoạch đúng lúc chín sẽ có vị ngọt đạt đỉnh điểm.
Bảo quản
Nếu bảo quản không tốt, dưa dễ bị mất nước làm giảm vị ngọt. Dưa cần được bảo quản ở nơi mát mẻ, tránh ánh nắng trực tiếp.
Như vậy, ngoài yếu tố giải phẫu và sinh lý, chúng ta cần lưu ý nhiều yếu tố khác để có thể thưởng thức một quả dưa hấu thật ngọt.
Một số lưu ý khi ăn dưa hấu
Dưa hấu vốn nhiều nước, lại có vị ngọt, rất dễ khiến chúng ta ăn nhiều. Tuy nhiên, khi thưởng thức dưa hấu, bạn cũng nên lưu ý một số điều sau:
- Không nên ăn quá nhiều dưa cùng một lúc vì dễ gây đầy bụng, khó tiêu. Mỗi lần chỉ nên ăn vừa phải, khoảng 1-2 lát.
- Người bị bệnh thận, tiểu đường, dạ dày không nên ăn nhiều vì dưa hấu chứa nhiều đường và nước. Cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi ăn.
- Không ăn dưa để lâu ngoài nhiệt độ phòng vì vi khuẩn dễ phát triển gây ngộ độc. Luôn rửa sạch và cắt dưa ngay trước khi ăn.
- Sau khi ăn xong, nhớ đánh răng kỹ để loại bỏ chất bám dính trên răng do đường trong dưa gây ra.
Kết luận
Qua bài viết trên, hy vọng bạn đã hiểu rõ hơn lý do tại sao phần ruột dưa hấu lại ngọt hơn phần vỏ. Đó là do quá trình tổng hợp và phân bố đường không đồng đều, cũng như sự khác biệt về chức năng và cấu tạo của vỏ và ruột.
Để tận hưởng vị ngọ t của dưa hấu, bạn nên lựa chọn những quả chín cây, được trồng và thu hoạch đúng cách. Đừng quên lưu ý một số vấn đề khi ăn dưa để đảm bảo sức khỏe nhé.
Chúc bạn có những bữa ăn ngon miệng cùng gia đình và bạn bè trong những ngày hè này!
