Nguyên nhân gió mạnh trên cao
Gió là sự chuyển động của không khí do sự chênh lệch áp suất khí quyển. Sự chênh lệch áp suất này phụ thuộc vào nhiệt độ, độ ẩm và các điều kiện khí tượng khác.
Trên cao, không khí lạnh và khô hơn so với mặt đất. Do đó, không khí trên cao có khối lượng riêng nhỏ hơn và tạo ra áp suất thấp hơn. Sự chênh lệch áp suất giữa không khí trên cao và dưới thấp là nguyên nhân chính dẫn đến gió mạnh ở độ cao lớn.
Ngoài ra, ở độ cao lớn, lực ma sát giữa không khí và mặt đất ít hơn nên gió có thể di chuyển dễ dàng và nhanh hơn. Trên mặt đất, các vật cản như cây cối, nhà cửa, núi non làm giảm tốc độ gió.
Ảnh hưởng của độ cao đến tốc độ gió
Tốc độ gió tăng dần theo độ cao. Ở độ cao 500-1000m so với mặt đất, tốc độ gió đã tăng gấp 1,5 lần. Ở độ cao 5000m, tốc độ gió có thể lớn gấp 2-3 lần so với mặt đất.
Ở tầng bình lưu thấp (dưới 1500m), tốc độ gió bị ảnh hưởng lớn bởi địa hình. Gió chậm hơn ở những nơi có nhiều rào cản như rừng, đồi núi.
Tầng đối lưu (1500-4000m) ít chịu ảnh hưởng của địa hình nên gió mạnh và ổn định hơn. Tốc độ gió tối đa thường ở tầng này.
Ở tầng bình lưu cao (trên 4000m), ma sát cực thấp nên gió có thể đạt tốc độ cực lớn, thỉnh thoảng vượt 400 km/h.
Tác động của gió mạnh trên cao
Gió mạnh trên cao có ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động bay và thời tiết.
Trong hàng không, gió mạnh trên cao gây khó khăn cho việc cất cánh và hạ cánh. Tốc độ gió lớn làm tăng khoảng đường băng cần thiết cho máy bay cất/hạ cánh. Gió mạnh cũng tạo ra những cơn giông bão nguy hiểm cho máy bay.
Về thời tiết, gió mạnh trên cao đẩy nhanh quá trình hình thành và di chuyển của các hệ thống thời tiết lớn như bão, lũ lụt, hạn hán. Sự xáo trộn của khối không khí trên cao có thể khuếch tán thời tiết xấu đến các khu vực rộng lớn.
Kết luận
Như vậy, gió trên cao mạnh hơn dưới thấp là do sự khác biệt về áp suất, nhiệt độ, độ ẩm và lực ma sát giữa các tầng khí quyển. Sự chênh lệch này làm gió trên cao luôn di chuyển nhanh và mạnh hơn so với gần mặt đất. Hiểu rõ đặc điểm của gió theo độ cao sẽ giúp chúng ta ứng phó hiệu quả với các hiện tượng thời tiết nguy hiểm.
