Thực vật thủy sinh là những loài thực vật sống trong môi trường nước, bao gồm các hồ, ao, sông, suối, đầm lầy, vũng nước… Chúng có nhiều đặc điểm thích nghi để thích ứng với điều kiện sống trong nước. Một trong những đặc điểm đó là khả năng chống chịu sự thối rữa tốt hơn so với các loài thực vật trên cạn.
Vậy tại sao thực vật thủy sinh lại không bị thối rữa dễ dàng như vậy? Bài viết này sẽ giải thích cụ thể cơ chế thích nghi đặc biệt của các loài thực vật thủy sinh giúp chúng có thể tồn tại lâu dài trong điều kiện ngập nước mà không bị phân hủy.
Nguyên nhân khiến thực vật thủy sinh không bị thối rữa
1. Khả năng quang hợp mạnh mẽ
Quang hợp là quá trình cây hấp thụ ánh sáng mặt trời, carbon dioxide và nước để tổng hợp ra chất dinh dưỡng và oxy. Khả năng quang hợp mạnh mẽ giúp cây luôn có đủ chất dinh dưỡng để phát triển khỏe mạnh. Điều này giúp thực vật thủy sinh kháng lại các tác nhân gây thối rữa như vi khuẩn, nấm mốc.
2. Cấu tạo tế bào đặc biệt
Tế bào thực vật thủy sinh chứa nhiều không khí hơn so với cây trên cạn. Điều này giúp chúng tiếp tục quá trình hô hấp và cung cấp oxy cho cơ thể ngay cả khi bị ngập trong nước.
Ngoài ra, một số loài còn có lỗ khí trên bề mặt lá giúp trao đổi khí với môi trường xung quanh. Đặc điểm này giúp thực vật thủy sinh khó bị thối rữa hơn.
3. Chứa các hợp chất kháng khuẩn
Một số loài thực vật thủy sinh có chứa các hợp chất tự nhiên có tác dụng kháng khuẩn, kháng nấm mốc như tinh dầu, các protein đặc biệt… Những chất này ngăn cản quá trình phân hủy gây thối rữa.
Ví dụ: cây sen chứa một loại protein có tác dụng kháng vi khuẩn; cây súng tạo ra tinh dầu kháng khuẩn.
4. Thành phần dinh dưỡng
Thực vật thủy sinh thường có hàm lượng chất xơ và lignocellulose cao. Đây là những hợp chất khó phân hủy, giúp kéo dài quá trình thối rữa của chúng.
Ngoài ra, một số loài còn chứa các hợp chất phenol có tác dụng ức chế quá trình lên men lactic gây thối rữa.
Ví dụ một số loài thực vật thủy sinh khó bị thối rữa
1. Sen
Sen là loài thực vật thủy sinh phổ biến ở Việt Nam. Lá, thân, rễ sen đều chứa nhiều không khí giúp sen thở được dưới nước. Ngoài ra, sen còn chứa một loại protein đặc biệt có khả năng ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây thối rữa. Vì thế, bông sen có thể tồn tại trong nước đến 2 tuần mà không bị úng thối.
2. Lục bình
Lục bình là một loài thực vật thủy sinh có lá dày, có túi khí giúp chúng nổi trên mặt nước và hấp thụ khí carbon dioxide từ không khí. Nhờ vậy, lục bình có thể quang hợp mạnh mẽ và kháng lại quá trình lên men, thối rữa.
3. Cây súng
Cây súng sở hữu các tuyến tiết ra tinh dầu có tác dụng kháng khuẩn mạnh. Đồng thời, thành phần hoạt chất trong cây cũng có khả năng ức chế sự phát triển của vi sinh vật gây thối. Nhờ đó, cây súng có tuổi thọ cao và không dễ bị phân hủy khi sống dưới nước.
4. Tảo
Tảo là nhóm thực vật thủy sinh đa dạng về loài và mọc ở nhiều môi trường khác nhau. Chúng chứa các hợp chất phenol và chất chống oxy hóa giúp kháng vi khuẩn, nấm mốc gây thối. Vì vậy, tảo có khả năng chống thối rữa tốt trong môi trường nước.
Kết luận
Như vậy, thực vật thủy sinh có khả năng kháng lại sự thối rữa nhờ một số đặc điểm thích nghi đặc biệt với môi trường sống trong nước. Khả năng quang hợp mạnh mẽ, cấu tạo tế bào đặc biệt, chứa các hợp chất kháng khuẩn và thành phần dinh dưỡng khó phân hủy là những yếu tố then chốt giúp thực vật thủy sinh kháng lại được quá trình thối rữa. Đây là thích nghi quan trọng giúp các loài này tồn tại và phát triển trong môi trường ngập nước.
