Lũ lụt là hiện tượng thiên tai thường xảy ra ở nhiều nơi trên thế giới, nhất là ở các nước nhiệt đới gió mùa như Việt Nam. Khi lũ lụt xảy ra gây ra những thiệt hại lớn về người và tài sản. Vậy lũ lụt là gì, xảy ra như thế nào, cần làm gì khi lũ lụt đến? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Lũ lụt là gì?
Lũ lụt là hiện tượng nước lũ dâng cao bất thường, tràn qua bờ sông, bờ đê điều hoặc vỡ đê điều gây ngập lụt các vùng trũng thấp ven sông, ven biển. Nguyên nhân chủ yếu gây lũ lụt là do mưa lớn kéo dài nhiều ngày liên tục làm nước sông dâng cao.
Nguyên nhân gây ra lũ lụt
Có hai nguyên nhân chính gây ra lũ lụt:
- Do thiên tai: Mưa lớn kéo dài nhiều ngày liên tục khiến lượng nước về sông suối quá lớn, không kịp tiêu thoát gây ngập lụt. Bão lũ cũng thường đi kèm mưa lớn gây lũ quét và lũ ống.
- Do con người: Phá rừng, lấn sông, xây dựng công trình không hợp lý,… làm thay đổi dòng chảy và mất cân bằng hệ thống thoát nước. Hệ thống đê điều không đảm bảo cũng dễ gây vỡ đê, lũ lụt diện rộng.
Ngoài ra, biến đổi khí hậu cũng làm gia tăng các hiện tượng thời tiết cực đoan, thảm họa thiên tai như mưa lũ, bão,… dẫn đến nguy cơ lũ lụt ngày càng cao.
Khi nào có lũ lụt
Ở Việt Nam, mùa lũ thường xảy ra vào các tháng cuối năm, từ tháng 8 đến tháng 12 âm lịch, đỉnh điểm là các tháng 9, 10 và 11. Đây là thời điểm bão lụt thường xảy ra ở miền Trung do ảnh hưởng của gió mùa Tây Nam.
Các tỉnh miền Trung như Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi… là những địa phương chịu ảnh hưởng lớn nhất của lũ lụt hàng năm.
Lũ lụt thường xảy ra ở khu vực nào
Lũ lụt có thể xảy ra ở hầu hết các vùng trên thế giới, nhưng thường tập trung nhiều nhất ở các khu vực:
- Các con sông lớn, đồng bằng sông, vùng trũng thấp gần sông. Khi nước sông dâng cao sẽ tràn vào các vùng đất thấp gần sông gây ngập lụt.
- Vùng ven biển, cửa sông do ảnh hưởng của thủy triều, bão,… gây ngập nước mặn vào đất liền.
- Khu vực miền núi có nguy cơ lũ ống, lũ quét cao do mưa lớn. Nước từ thượng nguồn đổ về nhanh gây ngập lụt đột ngột.
- Các đô thị đông dân cư do hệ thống thoát nước kém.
Ở Việt Nam, các tỉnh Bắc Trung Bộ, duyên hải Nam Trung Bộ là những khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của lũ lụt hàng năm.
Đặc điểm nhận biết có lũ lụt?
Để nhận biết có lũ lụt, cần lưu ý các dấu hiệu sau:
- Trời có mưa lớn kéo dài nhiều ngày.
- Mực nước sông dâng cao, chảy xiết. Nước có màu đục do mang theo nhiều bùn, cát, đất.
- Có thông báo lũ, lụt từ cơ quan khí tượng thủy văn địa phương.
- Nghe tiếng loa thông báo di dời, sơ tán dân cư khỏi vùng ngập lụt.
- Thấy nước tràn qua bờ sông, đê điều hoặc vỡ đê.
- Nước ngập các khu vực trũng thấp, ngầm, hầm.
Nhận biết các dấu hiệu trên để chủ động ứng phó khi lũ lụt đến.
Làm gì khi lũ lụt đến?
Khi lũ lụt đến, cần làm một số việc sau đây:
- Theo dõi thông tin dự báo thời tiết, thông báo lũ lụt để chủ động phòng tránh.
- Chằng chống, gia cố nhà cửa, di dời tài sản lên nơi cao ráo.
- Sơ tán khỏi vùng nguy hiểm khi có lệnh. Di chuyển đến nơi tránh trú an toàn.
- Ngắt các thiết bị điện, ga để đảm bảo an toàn.
- Không đi qua ngầm, cống thoát nước đang ngập sâu.
- Không vớt củi, tài sản khi nước lũ đang chảy xiết.
- Không đùa nghịch trong nước lũ, tránh bị cuốn trôi.
Kết luận
Lũ lụt là hiện tượng thiên tai nguy hiểm, gây thiệt hại lớn về người và tài sản. Để phòng tránh và ứng phó khi lũ lụt đến, mọi người cần nắm rõ những kiến thức cơ bản về lũ lụt như nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách ứng phó. Chúng ta cũng cần quan tâm hơn đến công tác phòng chống lụt bão, nâng cao nhận thức về phòng tránh thiên tai để hạn chế thiệt hại do lũ lụt gây ra.
