Trái đất, hành tinh xanh mà chúng ta đang sống, có hình dạng gần giống một quả cầu. Nhưng tại sao trái đất lại có hình dạng như vậy? Tại sao nó không phẳng hay hình vuông chẳng hạn? Câu trả lời nằm ở các lực vật lý tác động lên khối chất đất đá khi trái đất hình thành cách đây hàng tỷ năm.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu lý do tại sao trái đất lại có hình dạng cầu, bắt đầu từ sự hình thành ban đầu của trái đất cho đến các lực vật lý duy trì hình dạng cầu của nó ngày nay.
Sự hình thành ban đầu của trái đất
Trái đất được hình thành cách đây khoảng 4,54 tỷ năm trong quá trình hỗn loạn của vũ trụ. Theo thuyết vụ nổ lớn, vật chất nguyên thủy được nén lại thành một khối cực kỳ dày đặc và nóng gọi là “quả trứng vũ trụ” trước khi bùng nổ tạo thành vũ trụ. Trong quả trứng đó, các hạt vật chất va chạm với nhau và dần dần kết dính lại thành các cục lớn hơn. Một trong số đó là tiền thân của trái đất – một đám mây khí và bụi đang quay.
Dưới tác dụng của lực hấp dẫn, đám mây khí và bụi đó dần co lại và trở nên càng lúc càng chặt chẽ. Khi lớp vỏ bọc bên ngoài cứng lại, bên trong vẫn còn nóng chảy. Đây chính là giai đoạn hình thành tiền thân của trái đất – một quả cầu nóng chảy đang từ từ lắng đọng thành rắn.
Lực hấp dẫn làm trái đất trở thành hình cầu
Lực hấp dẫn có vai trò then chốt trong việc tạo ra hình dạng cầu của trái đất. Khi khối chất đất đá nóng chảy quay và co lại dưới tác dụng của trọng lực, nó sẽ có xu hướng thu về làm một hình cầu hoàn hảo.
Điều này được giải thích bởi định luật hấp dẫn phổ quát của Newton. Theo đó, mọi vật thể trong vũ trụ đều hút nhau về phía tâm của khối lượng. Vì thế, dưới tác dụng của trọng lực, các phân tử sẽ kết dính lại và hướng tới tâm của khối chất. Tâm chính là điểm có lực hấp dẫn mạnh nhất.
Khi quá trình này kết thúc, ta thu được hình cầu là hình khối đối xứng hoàn hảo với mọi điểm trên bề mặt cách tâm như nhau. Đó là lý do tại sao các hành tinh và mặt trăng đều có dạng gần giống cầu.
Các lực vật lý duy trì hình dạng cầu của trái đất
Sau khi hình thành, tại sao trái đất vẫn giữ được hình dạng cầu chứ không bị biến dạng theo thời gian? Có hai lực chính “gìn giữ” hình cầu của trái đất cho tới tận ngày nay:
Lực hấp dẫn
Lực hấp dẫn vẫn luôn kéo tất cả các phần tử vật chất trên trái đất về phía tâm của nó. Nó ngăn không cho bề mặt trái đất bị biến dạng. Trọng lực càng mạnh ở phần lõi sâu bên trong hành tinh, giúp “gắn kết” tất cả thành một khối cầu.
Lực quay
Bên cạnh đó, chuyển động tự quay của trái đất cũng tạo ra lực ly tâm hướng ra bên ngoài từ tâm. Lực này cũng góp phần cân bằng lực hấp dẫn và giữ cho hành tinh luôn ở trạng thái cân bằng, không bị biến dạng hay vỡ ra.
Nhờ sự tác động của hai lực trọng lực và lực ly tâm mà hình dạng cầu của trái đất được giữ vững suốt hàng tỷ năm qua. Mặc dù có những điểm lồi lõm nhỏ trên bề mặt, nhìn tổng thể trái đất vẫn gần giống một quả cầu hoàn hảo.
Kết bài
Như vậy, hình dạng cầu của trái đất có nguyên nhân sâu xa từ quá trình hình thành hành tinh của chúng ta. Lực hấp dẫn là nhân tố then chốt tạo nên và duy trì đường cong cầu của trái đất. Hy vọng qua bài viết này, bạn đọc đã hiểu rõ hơn tại sao hành tinh xanh có hình dạng đặc biệt như vậy.
